Het opwekken van duurzame energie is belangrijk, maar de gevolgen van de onbalans op het netwerk vraagt om aandacht. Nu kan elke energieproducent deze ongestraft het net inpompen en een verstoring veroorzaken. Daarom is Escozon betrokken bij nieuwe ontwikkelingen die mogelijk kunnen bijdragen aan meer stabiliteit van het netwerk. Het Energiepark Heeten is hierbij ingezet als proeftuin voor een aantal innovaties zoals de Experimenteerregeling, Gridflex Heeten, FLEXcoop en de pilot Pilot aFRR TenneT. De kans is groot dat er op GridFlex Heeten een vervolg gaat komen en wie weet nog een Europees project. Zodra we meer weten zal dat op de site komen te staan.
Experimenteerregeling
Endona heeft als eerste coöperatie in Nederland een ontheffing gekregen om op onderdelen af te mogen wijken van de Elektriciteitswet. Dit proces voor het verkrijgen van deze ontheffing heeft Escozon begeleid en geïnitieerd. Dat is de basis geweest voor het project GridFlex Heeten. Over een periode van tien jaar mag van Overheid de transporttarieven van de netbeheerder worden afgeweken en de energieleverancier functie zonder vergunning worden uitgevoerd. Dit laatste is erg lastig gebleken, omdat wel alle verantwoordelijkheden bij de coöperatie komen te liggen, zoals afdrachten Energiebelasting aan de Belastingdienst en incasso risico’s van klanten.
GridFlex Heeten
Het project was een driejarig programma van 2017 t/m 2020 waar bewoners uit Heeten, samen met bedrijven en kennisinstituten, hebben onderzocht of en zo ja hoe ze ‘nul op de wijktransformator’ zouden kunnen realiseren. Daarnaast was ook het doel om te komen tot een technische en sociaal toepasbare benadering voor een flexibeler gebruik van het elektriciteitsnet en businesscase voor de deelnemers, die schaalbaar en toepasbaar in de toekomst. Escozon heeft dit project begeleid en ondersteund.
De projectpartners (zie www.gridflex.nl) konden het project uitvoeren dankzij een subsidie van het Ministerie van Economische Zaken, Regeling Nationale EZ-subsidies, Topsector Energiesubsidie. Door de ontheffing via de experimenteerregeling heeft Enexis speelruimte gekregen om te zoeken naar manieren om zich toekomstbestendig te maken. De partners hebben een lokale energiemarkt uitgedacht waarin ze transport- en prijsmechanismen hebben geëvalueerd in combinatie met onderzoek naar opwekking en opslag. Door het bij elkaar brengen van vraag en aanbod, nieuwe technologie, alsmede transparante samenwerking is getracht tot een optimaal lokaal energiegebruik te komen, voor het resultaat zie https://gridflex.nl/wp-content/uploads/2020/09/267-whitepaper-v0.2.pdf Het belangrijkste resultaat is dat de piekmomenten in het elektragebruik gemiddeld 30% minder is geworden. Het geld dat de bewoners door de app en de aansturing van de batterijen bespaarden, kwam terecht in een buurtpot. GridFlex Heeten is erin geslaagd om achter de transformator van de wijk de piekbelasting met zo’n 25% tot 35% te verlagen. Dat is voornamelijk te danken aan de autonome aansturing van de batterijen in de wijk. Het verminderen van de piekbelasting door te ‘spelen’ met de transportkosten, vertaalde zich in een jaarlijkse besparing van zo’n vijftig euro per huishouden. Verdiepende informatie is te lezen in het rapport Stroom van data – Energiedata benutten voor een maatschappelijk verantwoorde energietransitie van het Rathenau Instituut, met name de pagina’s 113 t/m 124.
FLEXCoop (EU Horizon 2020)
Energie Samen, de landelijke koepelorganisatie van energie-initiatieven, neemt samen met Escozon deel aan dit Europese project. Endona is hier als coöperatie bij betrokken voor het faciliteren van een living lab met een tiental huishoudens. Daar wordt de flexibiliteit van huishoudens met warmtepompen en boilers geboden. Energie Samen is de landelijke koepel van lokale duurzame energie-initiatieven in Nederland. De organisatie streeft naar de versterking van de positie van lokale duurzame energie en een grotere burgerbetrokkenheid bij de overgang naar een duurzaam energiesysteem. Het tweede living lab is in Spanje, zie www.flexoop.eu Escozon is deelnemer in het project FLEXcoop voor onderzoek naar het handelen op de onbalansmarkt zie ook dit artikel.
Local4local
De doelstelling van local4local is het ontwikkelen en implementeren van een coöperatief model voor een integrale, duurzame, collectieve energievoorziening (het local4local-model), waarin de eindgebruiker niet meer dan de kostprijs+ betaalt voor zijn energie, met geminimaliseerde impact op de lokale energie-infrastructuur. Zie voor meer informatie https://energiesamen.nu/pagina/139/energiegemeenschappen-organiseren-duurzame-en-betaalbare-energie-voor-gemeenten-bedrijven-en-burgers
Pilot aFRR TenneT en Vlakplaattractiebatterij + aFRR
Het Energiepark Heeten draait mee in een pilot voor de aFRR van TenneT. Hiervoor is tijdelijk 1MW (duizend kWh) aan batterijen in een viertal containers geplaatst. Het energiepark kan op afstand worden afgeregeld, oftewel (curtailen) als de netbeheerder daarom vraagt. Een deel van de elektriciteit kan in de batterijen worden opgeslagen en op een later tijdstip aan het net geleverd worden. Hiervoor zal Endona een vergoeding van TenneT ontvangen. Hiervoor zijn een aantal aanpassingen aan de technische installatie uitgevoerd. Voor dit project is 75% een subsidiefinanciering verkregen van RvO en de provincie Overijssel. De overige 25% komt voor rekening van Endona.
Bovenstaand zijn de afbeeldingen van de bekabeling en viertal containers voor een tijdelijke opslag met 120 batterijen per container (Energiepark Heeten). Daarnaast zijn bij een aantal huishoudens een accupakket geplaatst met een opslagcapaciteit van 5 kWh/pakket per huishouden.
Escozon heeft recentelijk de BSP (balance service providor) toekenning gekregen om op de aFRR flexibiliteit te mogen verhandelen. Daarmee is de eerste stap gezet om voor alle energiecoöperaties aanwezige flexibiliteit tot waarde te brengen. Flexlokaal komt daarmee als coöperatieve aggregator een stap dichterbij. Endona heeft hierin een belangrijke rol gespeeld door het mogelijk maken van het Vlakplaatbatterijproject in het Energiepark Heeten.